Web sitesi geliştirme, bir web sitesi oluşturmaya giden iş için her şeyi kapsayan bir terimdir. Bu, işaretleme ve kodlamadan komut dosyası oluşturmaya, ağ yapılandırmasına ve CMS geliştirmeye kadar her şeyi içerir.  Web geliştirme tipik olarak web biçimlendirme ve kodlamayı ifade ederken, web sitesi geliştirme, istemci tarafı komut dosyası oluşturma, sunucu tarafı komut dosyası oluşturma, sunucu ve ağ güvenliği yapılandırması, e-Ticaret geliştirme ve içerik yönetim sistemi (CMS) geliştirme gibi ilgili tüm geliştirme görevlerini içerir. Bu kılavuzda, web geliştirmenin temellerini, web sitesi oluşturma sürecini ve geliştirme hakkında daha fazla bilgi edinmek veya kendileri geliştirici olmak isteyenler için ek kaynaklara bu yazıda yer verilecektir.

Web sitesi geliştirme neden önemlidir, sorusunun öncelikli olarak ele alınması gerekir. İlk ortaya çıktığının düşünülenin aksine internetin ortadan kaybolması pek de olası bir durum değil. Aslında, dünyadaki araştırma, bağlantı, eğitim ve eğlence için bir portal ve birincil yöntem haline geldi. 2021 itibariyle, dünya nüfusunun yarısından fazlası olan 4.66 milyar küresel İnternet kullanıcısı vardı. Hızla artan internet kullanıcı sayısı göz önüne alındığında, web geliştirmenin hızla büyüyen bir endüstri olması şaşırtıcı değil. Bugünden 2030’a kadar, web geliştiricilerinin istihdamının, diğer teknoloji kariyerlerinin çoğundan çok daha hızlı bir şekilde %13 oranında artması bekleniyor. Peki, web sitesi nedir? Bir web sitesi ne anlama gelir?

Web siteleri, web sitelerini barındıran, dosyaları depolamak için süslü bir terim olan bilgisayarları ifade eden sunucularda depolanan dosyalardır. Bu sunucular internet denilen dev bir ağa bağlıdır. Tarayıcılar, Google Chrome veya Internet Explorer gibi İnternet bağlantısı üzerinden web sitelerini yükleyen bilgisayar programlarıdır ve bu web sitelerine erişmek için kullanılan bilgisayarlar istemci olarak bilinir. Burada IP adresi kavramı devreye girer. Bir web sitesine erişmek için İnternet Protokolü adresinin bilinmesi gerekir. Bir IP adresi benzersiz bir sayı dizisidir. Her cihazın kendisini İnternet üzerinden bağlanan milyarlarca web sitesi ve cihazdan ayırt etmek için bir IP adresi vardır.

Herhangi bir web sitesinin IP adresini Site 24×7 gibi bir siteyi ziyaret ederek veya Windows’ta Komut İstemi’ni veya MacBook’larda Network Utility kısmından Traceroute’u kullanarak bulmak mümkündür. Cihazın IP adresini bulmak isteyen kullanıcılar arama tarayıcılarına “IP adresim nedir” de yazabilir. Bir web sitesine IP adresini kullanarak erişirken, çoğu İnternet kullanıcısı alan adlarını kullanmayı veya arama motorlarını kullanarak gitmeyi tercih eder.

HTTP bir web sitesi ile ilgili bilinmesi gereken önemli kavramlardan biridir. Köprü Metni Aktarım Protokolü ya da yaygın ismiyle HTTP, kullanıcıları ve web sitesi isteklerini tüm web sitesi verileri ile birlikte barındıran uzak sunucuya bağlar. Mesajların internet üzerinden nasıl gönderilmesi gerektiğini tanımlayan bir dizi kural, yani bir protokoldür. Site sayfaları ve web siteleri arasında geçiş yapılmasını sağlar. Web tarayıcısına bir web sitesi yazıldığında veya bir arama motoru aracılığıyla bir şey arandığında HTTP, istemci yani bilgisayar ve sunucunun internet üzerinden birbirlerine istek ve yanıt yaptıklarında aynı dili konuşabilmeleri için bir çerçeve sağlar. Temelde, kullanıcı ile İnternet arasındaki çevirmendir. Web sitesi kullanıcının isteğini okur, sunucudan geri gönderilen kodu okur ve kullanıcılar için bir web sitesi biçiminde çevirir.

Kodlama web sitesi geliştirmeye yönelik diğer bir önemli kavramdır. Kodlama, programlama dillerini kullanan sunucular ve uygulamalar için kod yazmayı ifade eder. Bilgisayarlarla iletişim kurmak için kelime dağarcığı ve gramer kuralları içerdikleri için diller olarak adlandırılırlar. Ayrıca, yalnızca aygıtlar ve programlar tarafından okunabilen özel komutlar, kısaltmalar ve noktalama işaretleri içerirler. Tüm yazılımlar en az bir kodlama dili ile yazılır, ancak diller platforma, işletim sistemine ve stile göre değişir. Tüm diller iki kategoriden birine girer: ön uç ve arka uç.

Ön Uç Ne Anlama Geliyor?

Ön uç veya istemci tarafı, bir İnternet kullanıcısı olarak görülen ve etkileşimde bulunulan bir web sitesinin veya yazılımın tarafıdır. Web sitesi bilgileri bir sunucudan bir tarayıcıya aktarıldığında, ön uç kodlama dilleri web sitesinin İnternet ile sürekli iletişim kurmak zorunda kalmadan çalışmasına izin verir. Ön uç kodu, kullanıcıların bir web sitesiyle etkileşime girmesine ve videoları oynatmasına, görüntüleri genişletmesine veya küçültmesine, metni vurgulamasına ve daha pek çok şeye olanak tanır. Ön uç kodlama üzerinde çalışan web geliştiricileri, istemci tarafı geliştirme üzerinde çalışır.

Arka Uç Ne Anlama Geliyor?

Arka uç veya sunucu tarafı, internet’i kullandığınızda görmediğiniz taraftır. Bu dijital altyapı ve geliştirici olmayanlar için bir grup sayı, harf ve sembol gibi görünüyor. Ön uç dillerinden daha fazla arka uç kodlama dili vardır. Bunun nedeni, ön uçtaki tarayıcıların yalnızca HTML, CSS ve JavaScript’i anlaması, ancak arka uçtaki bir sunucunun hemen hemen her dili anlayacak şekilde yapılandırılabilmesidir.

Web geliştirme aşamaları sırasında bir kullanıcının en sık karşılaşacağı terimlerden birisi CMS’dir. İçerik yönetim sistemi ya da CMS, web içeriğini oluşturmak ve yönetmek için kullanılan bir web uygulaması veya bir dizi programdır. CMS’ler, sıkça karıştırıldıkları gibi Squarespace veya Wix gibi site oluşturucularla aynı değildir. Bir web sitesi oluşturmak için gerekli olmasa da, bir CMS kullanmak işleri kolaylaştırır. Yapı taşlarını, yani eklentiler ve eklenti benzeri araçları sağlar ve yapının kodla oluşturulmasına olanak tanır. CMS’ler genellikle e-ticaret ve blog yazmak için kullanılır. Ancak her tür web sitesi için kullanışlıdır.

Bir web sitesi geliştirilirken siber güvenlik kavramı belirgin bir şekilde göz önünde bulundurulmalıdır. Özel bilgileri ifşa etmek, verileri çalmak ve sunucuları çökertmek için web sitelerindeki güvenlik açıklarını arayan kötü niyetli aktörler her zaman vardır. Siber güvenlik, verileri, ağları ve bilgisayarları bu tehditlerden koruma uygulamasıdır. Bilgisayar korsanları tarafından kullanılan yöntemler ve bunlara karşı korunmak için alınan güvenlik önlemleri sürekli olarak gelişmektedir. Bir web sitesinin nasıl hedeflenebileceğini anlamamak bir kullanıcı için felaketle sonuçlanabilir. Sonuç olarak, siber güvenliğin en iyi uygulamalarına ilişkin temel bir anlayış, etkili web geliştirme için kritik öneme sahiptir. Ayrıca web sitesi sahibi kullanıcılar güvenlik denetimlerini tutarlı bir şekilde gerçekleştirmelidir.